Maszyny w rolnictwie ekologicznym. Jakie wybrać?
Ludzie zwracają coraz większą uwagę na to, co jedzą i skąd pochodzi żywność trafiająca na ich stoły. Dlatego rolnictwo ekologiczne zyskuje na popularności i coraz bardziej się opłaca. Różni się jednak dość znacznie od tradycyjnego prowadzenia upraw, zwłaszcza jeśli chodzi o użycie sprzętu. Jakie maszyny w rolnictwie ekologicznym są najważniejsze?
Maszyny w rolnictwie ekologicznym są kluczowe
Rolnictwo ekologiczne skupia się między innymi na ograniczeniu sztucznych modyfikacji genetycznych roślin, czy stosowaniu antybiotyków i hormonów zwierzętom, tak by przyśpieszyć ich wzrost. Ważne jest też ograniczenie emisji spalin. Ma to na celu ochronę środowiska naturalnego, ale nie tylko. Badanie unijne udowodniło, że taka żywność jest po prostu lepsza i zdrowsza dla ludzi.
Jeśli więc planujesz wdrożenie w życie swojego gospodarstwa ekologicznych metod uprawy roślin, musisz znaleźć skuteczny sposób na to, aby na twoim polu nie pojawiały się chwasty, hodowane gatunki były zdrowe i aby dzikie zwierzęta nie wyjadały twoich plonów. Jednym z najczęściej stosowanych rozwiązań w tym przypadku jest postawienie na maszyny rolnicze i inne metody przygotowywania pola. Pozwalają one skutecznie ograniczyć ilość chwastów na polu.
Rolnictwo ekologiczne – jaki jest status prawny?
Dla osób, które chcą rozpocząć prowadzenie ekologicznego gospodarstwa, najważniejsze są przepisy prawne zawarte w ustawie z dn. 25 czerwca 2009 roku o rolnictwie ekologicznym. Bardzo ważny jest też pierwszy przepis, jaki zaczął obowiązywać na terenie Unii Europejskiej, czyli rozporządzenie 834/2007. Znajdziesz tam przepisy, których musisz przestrzegać, by gospodarstwo dostało odpowiedni certyfikat. Najważniejsze jest to, że do hodowli roślin należy wykorzystać przede wszystkim odpowiednio głębokie spulchnienie ziemi. Stosuje się przy tym płytkie, przedsiewne odwracanie ziemi. Dlaczego? W innym przypadku we wnętrzu gleby może dojść do wzrostu przemian biologicznych, ponieważ zaburza się równowagę wodno-powietrzną. Ponadto zamiast sztucznych chemikaliów wprowadza się na pole substancje organiczne, np. poprzez rozłożenie obornika czy tworzenie międzyplonów. Do tego wszystkiego potrzeba jednak odpowiednich maszyn. Niestety, nie zawsze te, które sprawdzą się w rolnictwie tradycyjnym, sprawdzą się także przy ekologicznej uprawie roli.
Maszyny w rolnictwie ekologicznym – jakie wybrać?
Maszyny, które najlepiej sprawdzą się w rolnictwie ekologicznym to te, które nie pracują na pełnej głębokości, przez co orka jest znacznie płytsza. Kluczowe w tym przypadku będą te, które pozwalają na pozbywanie się chwastów. Mogą to być:
- pielniki – wykorzystywane także do spulchniania międzyrzędzi, czy obredlania rzędów niektórych roślin (pomidorów, ziemniaków).
- obsypniki – wykorzystywane w podobny sposób, co pielniki, choć różnią się nieco swoją budową.
- brony – służące głównie do spulchniania gleby.

Pielnik 
Brona 
Obsypnik
Takich maszyn często nie wykorzystuje się w uprawie tradycyjnej, ponieważ zwykle rolnicy stawiają w niej na środki chemiczne ograniczające wzrost chwastów. Przez to wydają się być zbędne. Warto jednak nawet w takim przypadku pomyśleć o ich wykorzystaniu, ponieważ mogą zmniejszyć koszty uprawy, a także przyśpieszyć cały proces.
Maszyny wspomagające plewienie to jednak jeszcze nie wszystko! Ważny będzie także agregator uprawowo-siewny, różnego typu kultywatory, bądź wały gładkie i strunowe. Tak naprawdę każdy rolnik musi samodzielnie dojść do tego, jaki typ maszyn najbardziej mu odpowiada i jakie najczęściej będzie wykorzystywać, a więc również – w jakie należy inwestować.
Pielnik, obsypnik… a może jedno i drugie?
Pielniki i obsypniki pełnią bardzo podobną rolę i choć nieco się od siebie różnią, wielu rolników decyduje się na wybór maszyny, która łączy funkcje obydwu z nich. Są one wyposażone m.in. w spulchniacze, gęsiostopy i redlice obsypujące. Pozwalają na komfortową pracę na polu, przy wykorzystaniu jak najmniejszej ilości różnorodnych maszyn. To zaoszczędzone pieniądze i miejsce, które możesz dowolnie zagospodarować!
Dozownik przy użyciu obsypnika jest istotny
Obsypnik możesz wykorzystać między innymi do nawożenia gleby obornikiem lub inną ekologiczną substancją. Jednak użycie zbyt dużej ilości jakiekolwiek preparatu może negatywnie wpłynąć na rozwój dopiero wschodzącej rośliny, która musi przebić się przez warstwę gleby.
Dlatego jeśli masz zamiar używać w ten sposób to urządzenie, zakup dozownik. Jego koszt może wahać się od kilkuset złotych do kilku tysięcy, zależnie od konkretnego modelu. Będzie to jednak wydatek warty swojej ceny, bo pozwoli ci na zaoszczędzeniu nawozu, a także na optymalne rozsypanie go. To pozytywnie wpłynie na twoje plony!
Czemu warto kupić chwastownik?
Chwastownik to rodzaj brony, która jest jedną z najczęściej wykorzystywanych maszyn w rolnictwie ekologicznym. Wpływa on w znacznym stopniu na poprawienie się struktury gleby. Co jednak ważne, w trakcie swojej pracy rozrywa on korzenie oraz rozłogi chwastów. W ten sposób definitywnie kończą ich żywot, ograniczając ich wzrost na polu.
W takim rolnictwie niezastąpione są również różne inne brony. Pozwalają one np. na uprawę bezorkową. To możliwe, ponieważ jedynie spulchniają glebę, ale nie odwracają jej, co jest kluczowe w rolnictwie ekologicznym. Jeśli chodzi o ich budowę to można wymienić dwa podstawowe rodzaje:
- brony zębowo-obrotowe – działają dzięki prostym zębom bądź nożom. Te w trakcie pracy wykonują ruch obrotowy.
- brony talerzowe – działają dzięki gładkim bądź zębatym talerzom i są wykorzystywane głównie do przygotowania pola po odbytych zbiorach
Wybieraj traktory przyjazne środowisku
Traktor, czy też ciągnik rolniczy, jest podstawową maszyną w każdym gospodarstwie, także tym ekologicznym. Jeśli chcesz zadbać o przyrodę musisz wybrać taki, który będzie wytwarzał jak najmniejszą ilość szkodliwych gazów. Nowoczesne maszyny posiadają także wbudowany GPS, który pozwala na precyzyjne ustalenie, gdzie ziemia ma być uprawiana. W ten sposób prowadzący traktor człowiek może uniknąć wjeżdżania kilka razy na ten sam fragment pola, czy też jeżdżenia po terenie, który nie ma być wykorzystany. Te pozornie drobne zmiany sprawią, że nie tylko zaoszczędzisz, ale również będziesz mniej zanieczyszczał środowisko.
Niestety, będzie się to wiązało z wysokimi kosztami zakupu. Choć to inwestycja opłacalna na dłuższą metę to początkowe wydatki mogą przerosnąć mniejsze gospodarstwa. Na przykład, cena używanego ciągnika marki Valtra N będzie wynosić od ok. 200 tys. zł w górę, a kwoty powyżej 300 tys. zł nie są żadnym zaskoczeniem.
Maszyny w rolnictwie ekologicznym mogą być dofinansowane
Po raz pierwszy w Polsce rolnictwo ekologiczne zostało dofinansowane w 1998 roku. Aktualnie wciąż jednak realizowane są programy, które pozwalają na zdobycie dodatkowych funduszy. Jeśli więc starasz się, by twoje gospodarstwo cały czas się rozwijało, powinieneś się im bliżej przyjrzeć.
Na przykład do 2020 roku był realizowany program działanie „Rolnictwo ekologiczne”. Miał on na celu wspierać te osoby, które samodzielnie i z własnej woli chcą uczynić gospodarstwo bardziej ekologicznym. Osoby, które zdobyły to dofinansowanie mogły liczyć na dodatkowe fundusze przez kolejne 5 lat. Wtedy to rolnik zobowiązuje się do spełniania rządowych wymagań, związanych z ekologicznym rolnictwem. W 2021 roku program wciąż działa, jednak jego czas trwania został skrócony do 3 lat.
Ponadto każdy rolnik, niezależnie od statusu swojego gospodarstwa, może ubiegać się o dofinansowanie do samej maszyny, pokrywające 50% lub 60% (w przypadku młodych rolników) jej kosztów. Maksymalna kwota, jaką może jednak dostać, nie może przekraczać 200 tys. zł. Działanie to jest prowadzone w ramach programu „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych”.
To tylko przykłady dofinansowań, które pozwolą wprowadzić maszyny w rolnictwie ekologicznym. Więcej propozycji znajdziesz m.in. na stronach rządowych.
Uprawa bezorkowa nie wymaga drogich maszyn
Aby poprawnie zasiać pole w sposób bezorkowy wcale nie potrzeba różnorodnych i drogich maszyn. Doświadczenie rolników pokazuje, że tak naprawdę zwykła brona talerzowa w duecie z ciągnikiem może sprawnie i skutecznie uprawić pole. Wysokiej jakości, drogie maszyny nie są czymś, co jest koniecznie potrzebne, gdy zaczynasz prowadzić ekologiczne gospodarstwo rolne. Najważniejsze jest to, aby zachować odpowiednią harmonię w wysiewie, dbając o jakość gleby i podchodzić do wszystkiego z rozsądkiem.


